Lala Mustafa Paşa; Kanunî Sultan Süleyman (1520-1566), II. Selim (1566-1574) ve III. Murad (1574-1594) dönemlerinde Osmanlı Devleti’nin üst kademelerinde önemli görevlerde bulunmuş devlet adamıdır. Mustafa Paşa, Yavuz Sultan Selim zamanında, Bosna’nın Vişegrad kazasının Rudo nahiyesine bağlı Sokobviç (Şahinoğullan) köyünden devşirme yoluyla İstanbul’a getirilip, saray hizmetine alınmış ve burada çeşitli hizmetlerde bulunmuştur. Lala Mustafa Paşa, 1556’da II. Selim’e ‘Lala” tayin edildikten sonra, daha çok bu isimle tanınmıştır. Ancak, fiziki yönden çok esmer olması dolayısıyla “Kara” lakabıyla da anılmıştır. Ona, yaptığı fetihler ve kazandığı zaferlerden dolayı çeşitli unvanlar verilmişti!. Lala Mustafa Paşa, 1560’da Van’a Beylerbeyi olarak tayin edilmiş ve buradaki görevi uzun sürmemiş, 1561 yılının sonlarında görevinden alınmıştır. Bir müddet açıkta kaldıktan sonra, 1562 tarihinde Erzurum Beylerbeyliği’ne atanmış ve bu görevi 13 (on üç) ay kadar sürmüştür. Mustafa Paşa, 1563 yılının Eylül ayında Erzurum’dan Halep’e, 1 (bir) ay sonra da Şam Beylerbeyliği’ne getirilmiştir. Buradaki görevini sürdürürken Yemen serdarlığına tayini gerçekleşmiş ve 13 Mayıs 1568’de Şam’dan ayrılarak Mısır’a gitmiştir. Ancak bu göreve de bazı bahaneler ileri sürerek gitmemesi üzerine ikinci kez görevden azledilmiştir. Daha sonra bağışlanarak altıncı vezir olarak saraya girmiştir. Lala Mustafa Paşa, 1577’de Kıbrıs’ı fethederek “Kıbrıs Fatihi unvanını almıştır. 1577 yılı Mayıs ayında da Iran seferi serdarlığına tayin edilerek Tiflis ve Şirvan şehirleri ile bütün Gürcistan’ı Osmanlı topraklarına dahil ederek, unvanları arasına “Şirvan Fatihi’ni de katmıştır. Lala Mustafa Paşa, 70 yaşını aşkın bir vaziyette, 1580’de istanbul’da vefat etmiştir”. Lala Mustafa Paşa, görevli bulunduğu yerlerde birçok mimari eser yaptırmıştır. Kaynaklardan öğrendiğimize göre Gaziantep’te de; bedesten, han, hamam ve susamhâneden oluşan bir külliye inşa ettirmiştir.
Çalışmanın devamı için tıklayınız.
